HbA1c. Klinkt ingewikkeld, maar gelukkig is het dat niet. En dat is fijn, want een goede HBA1c-waarde is essentieel voor een goede gezondheid, vooral voor patiënten met diabetes type 2. Hoe dat precies zit? Dat leggen we in onderstaand artikel uit.
Simpel gezegd meet HbA1c het gemiddelde van de bloedsuikerspiegel over een paar maanden. HbA1c is een afkorting van hemoglobine A1c. Daarnaast wordt HbA1c ook wel aangeduid met A1c, glycohemoglobine of geglycolyseerd hemoglobine. Een HbA1c-test wordt ook wel een A1C-test of hemoglobine-test genoemd. Belangrijk om te weten, is dat hemoglobine een eiwit is dat rode bloedcellen de kenmerkende rode kleur geeft.
Deze rode bloedcellen komen in het bloed losse moleculen glucose tegen. Glucose bindt graag aan hemoglobine. Deze combinatie van glucose en hemoglobine heet HbA1c. Een HbA1c-test meet vervolgens hoeveel HbA1c er in het bloed aanwezig is.
Het getal dat hier uit komt, is de gemiddelde waarde over 2-3 maanden. Waarom een periode van drie maanden? Omdat dit de tijd is dat een rode bloedcel in leven is. Als glucose eenmaal gebonden is, blijft het zitten tot de rode bloedcel inactief wordt. Hoe hoger de bloedglucose, hoe meer glucose er aanwezig is in het bloed en hoe meer glucose er aan hemoglobine blijft plakken.
Het verschil tussen een normale bloedsuikerspiegelmeting en een HbA1c-test, is dat de eerste alleen de bloedsuikerspiegel op dat moment zelf geeft. HbA1c laat daarentegen zien wat de bloedsuikerspiegel over een langere periode was.
Dit is vooral voor patiënten met diabetes type 2 nuttig. Hierdoor krijgen ze beter inzicht in hun bloedsuikerspiegel en weten ze dus ook of ze dingen aan moeten passen in hun behandeling. Echter geeft de HbA1c-test geen 100% uitsluitsel over een goede bloedsuikerspiegel. Een diabetespatiënt met type 2 die veel hypo’s (lage bloedsuiker) en hypers (hoge bloedsuiker) heeft gehad, kan wel een goede gemiddelde bloedwaarde hebben. Om deze reden blijft het (voor mensen met diabetes) dus wel essentieel ook hun bloedsuiker per moment in kaart te blijven brengen om een volledig beeld te krijgen. een volledig beeld wil zeggen dat we zowel iets weten over de gemiddelde bloedsuikerwaarde over een langere tijd én ook op de hoogte zijn van de bloedsuikerwaarde op een specifiek moment. Dit laatste kan door bijvoorbeeld vingerprikken.
Een HbA1c-test geeft diabetespatiënten een goed beeld van hun bloedsuikerspiegel. Indien je weet dat je diabetes type 2 hebt, krijg je vaak te maken met een HbA1c-test. Meestal is dit elke drie tot zes maanden. Deze hoeveelheid kan sterk toenemen als je bijvoorbeeld:
De uitslag van een HbA1c-test geeft zorgprofessionals aanwijzingen over het wel/niet aanpassen van een behandeling. Voor artsen biedt een HbA1c -test de kans om te kijken of hun (diabetes)patiënt de bloedsuikerspiegel onder controle heeft. Is dit niet het geval? Dan is de HbA1c -waarde verhoogd. Het HbA1c-gehalte in het bloed kan om allerlei redenen veranderen. De waarde kan schommelen als je:
In dergelijke gevallen is het belangrijk een strakke vinger aan de pols te houden. Een verhoogd HbA1c kan ook in korte tijd al zorgen voor gezondheidsproblemen, zoals vasculaire schade.
Een HbA1c-test heeft drie mogelijke functies:
We hebben al uitgelegd dat bij HbA1c een glucosemolecuul aan een hemoglobinemolecuul is blijven plakken. Je lichaam kan zo’n geglycolyseerd hemoglobinemolecuul niet goed gebruiken. Het gevolg hiervan is dat het molecuul in de bloedbaan blijft zweven en er steeds meer glucose aan hemoglobine blijft plakken. Hierdoor hoopt het op in het bloed. Dit is uiteraard gevaarlijk.
Vanaf een leeftijd van 40-45 jaar wordt het aangeraden elke drie jaar een HbA1c -test te doen. Als hieruit blijkt dat er sprake is van pre- diabetes, is het advies elke 1-2 jaar een HbA1c -test te laten doen. Via Wellboard bieden wij een HbA1c-test aan.
Een gezond bereik voor HbA1c ligt vaak tussen 4,6 en 5,3 procent. Echter verschilt een optimale HbA1c-waarde per persoon. Deze waarde bespreek je in de meeste gevallen met een zorgverlener in het ziekenhuis of met je huisarts. Als uit een test blijkt dat het HbA1c-gehalte verhoogd is, zijn er verschillende mogelijkheden:
Een hoog HbA1c-gehalte betekent dat er te veel suiker in het bloed zit. Hierdoor ontstaat er een grotere kans op diabetescomplicaties, zoals problemen met ogen en voeten. Dergelijke complicaties kunnen al optreden bij een kleine verhoging HbA1c.
Als je weet dat je een hoog HbA1c-gehalte hebt, is het belangrijk hier goede zorg voor te dragen. Wees je bewust van wat je kan doen om het HbA1c-gehalte naar beneden te krijgen en houd de HbA1c-levels tevens goed in de gaten. Dat wil zeggen dat je regelmatig controles laat doen. Doe dit bijvoorbeeld met onze HbA1c-test.
Dat je HbA1c -waarde verhoogd is, wil niet gelijk zeggen dat er sprake is van (pre-) diabetes.
Er zijn ook andere redenen die een verhoogde HbA1c -waarde kunnen veroorzaken, zoals:
De test is betrouwbaar. Maar om te concluderen dat je suikerziekte hebt, of een vervroegd stadium ervan, zal je de uitslag samen met andere testen en in overleg met je huisarts moeten beoordelen.
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, zijn er genoeg onderdelen in het lichaam die ervoor kunnen zorgen dat een HbA1c-test hoog uitslaat. En dat terwijl er dan niet per sé sprake hoeft te zijn van een hoge bloedsuikerspiegel.
Het beste doe je een HbA1c-test dus samen met een aantal andere testen, zoals nuchtere bloedglucose, glucose na de maaltijd en fructosamine.
Vroeger werd HbA1c uitgedrukt in getallen en procenten. Dit is veranderd en nu duiden we het aan in mmol/mol. Echter komen er zo nu en dan nog oude benamingen voorbij. Met de HbA1c -omrekentabel van het Diabetesfonds kun je deze waarden omrekenen.
Haal het beste uit je lichaam.
