Vingerprik

Heb je, net als 20% van alle Nederlanders, prikangst en is bloedafname via de arm een regelrechte nachtmerrie? Dan is bloedafname via een vingerprik misschien wel een oplossing. Hoe dit werkt lees je in onderstaand artikel.  

Inhoud

Wat is een vingerprik?

Een vingerprik is wat de naam al zegt: een prikje in je vinger.  Een vingerprik wordt vaak gebruikt door mensen die diabetes hebben. Door een vingerprik meten zij hun bloedsuikerspiegel en kunnen ze bepalen hoeveel insuline ze moeten injecteren. 

Daarnaast is de vingerprik ook van groot nut voor het meten van medicijnwaarden in iemand zijn of haar bloed. Verder dient het ook regelmatig als vervanger voor de normale bloedafname via de arm. Een groot voordeel is dat je een vingerprik in sommige gevallen zelf thuis kan doen, waardoor je niet naar het ziekenhuis hoeft. 

Hoe werkt een vingerprik?

Er zijn twee soorten vingerprikken. 

Dried Blood Spot (DBS)

Deze vingerprik werkt met opgedroogd bloed. Dit bloed prik je zelf thuis. 

Dit gaat zo: van een arts krijg je een setje prikspullen mee naar huis. In deze prikset zit onder andere een stappenplan met uitleg en een filtreerpapier met cirkeltjes waarop je bloed moet druppelen. Het opgedroogde bloed verstuur je dan via de post, waarna een laboratorium het onderzoekt.  

Bloed prikken voor de DBS-methode is heel simpel. Het belangrijkste is dat je alle cirkels op de ‘blood spot kaart‘ vult en dat deze niet in elkaar overlopen. Het stappenplan voor de DBS-methode is als volgt:

  1. Prik jezelf in de vinger met de meegestuurde prikset.
  2. Laat minimaal twee druppels bloed in de cirkels op het filterpapier druppelen. Zorg dat het bloed uit twee verschillende cirkels elkaar niet raakt.
  3. Laat het bloed op de kaart drogen.
  4. Stuur het bloed via de post op naar het laboratorium. In de prikset komt in de meeste gevallen een envelop met adres mee.
  5. Wacht af. Een arts of andere deskundige neemt contact op zodra het bloed geanalyseerd is.

Door de DBS-methode hoeven bijvoorbeeld transplantatiepatiënten niet telkens op en neer naar het ziekenhuis. Daarnaast is een ander voordeel van DBS dat het minder pijnlijk is dan bloedafname via een ader in de arm. 

Vingerprik in buisje

Deze methode wordt ook  wel capillair bloedprikken genoemd. 

Capillair vingerprikken kan dienen ter vervanging van capillair bloedprikken via een ader in de arm. Dit is voor mensen met angst voor bloedprikken erg fijn. Ook voor patiënten die regelmatig bloed moeten prikken is de capillaire vingerprik een aantrekkelijke optie. 

In vergelijking tot de DBS-methode wordt er bij capillair vingerprikken meer bloeddruppels opgevangen dan dat thuis mogelijk is op een filtreerblaadje. Doordat er meer bloed wordt afgenomen, is er ook meer bloed om te analyseren voor het laboratorium. Hierdoor kunnen de bloedwaarden betrouwbaarder zijn. 

Capillair bloedprikken kan zowel in het ziekenhuis als bij een particuliere bloedprikpost. Indien je huisarts je door verwijst, is dit bijna altijd naar het laboratorium in een ziekenhuis

Wat meet je met een vingerprik?

Afhankelijk van het doel van de vingerprik meet het laboratorium verschillende dingen. Veel voorkomend is het glucosegehalte of de hoeveelheid medicijnen in het bloed. Dit laatste gebeurt alleen als de patiënt in kwestie op dat moment medicijnen slikt of injecteert. 

Gelukkig kan er tegenwoordig  steeds meer gemeten worden met vingerprikken. Denk aan vitaminen, mineralen, en andere lichaamswaarden.

Wat is het verschil tussen een vingerprik en bloedafname uit de arm?

Het belangrijkste verschil tussen bloedafname via de vinger en bloedafname via de arm, is dat er bij een armafname meer bloed geprikt wordt. Er is dan meer bloed beschikbaar voor onderzoek, waardoor de analyse van het laboratorium betrouwbaarder kan zijn.

Wat betreft een vingerprik kan je die dus zowel thuis als in het ziekenhuis doen.  Voor alle mogelijkheden zijn er voor- en nadelen. 

Voordelen vingerprik

  • Een vingerprik die je zelf thuis doet (Dry Blood Spot), zorgt ervoor dat je niet elke keer op een neer naar het ziekenhuis hoeft. 
  • Mensen die bang zijn voor bloedprikken via de arm, kunnen via een vingerprik deze angst omzeilen.
  • Voor mensen met lastig te vinden aders, kan een vingerprik uitkomst bieden. 
  • Als je vaak bloed moet prikken, hoef je met een vingerprik niet elke keer een naald in je arm te hebben. 
  • Voor jonge kinderen is een vingerprik een minder pijnlijke manier om bloed te prikken in het ziekenhuis. 
  • Als je slechts een klein aantal bloedwaardes hoeft te meten, kan bloedafname via een vingerprik afdoende zijn. 

Nadelen vingerprik​

  • Resultaten van de DBS-methode zijn soms niet betrouwbaar. Dat komt doordat mensen snel geneigd zijn bloed uit hun vinger te knijpen als het niet snel genoeg stroomt. Dit kan ervoor zorgen dat bijvoorbeeld rode bloedcellen kapotgaan en hierdoor is het bloed geen goede representatie meer dan het bloed in het lichaam.
  • Doordat het bloed bij DBS opdroogt  vóór de analyse, kunnen sommige bloedwaarden minder accuraat zijn. Deze afwijking is over het algemeen niet heel groot. 
  • Een capillaire vingerprik in het ziekenhuis kan alleen als er slechts een kleine hoeveelheid bloed nodig is voor de analyse. Via een capillaire vingerprik worden er maar een paar druppels bloed afgenomen, terwijl er soms meerdere buisjes nodig zijn voor het laboratorium.

Bronnen